Maak kennis met WestWijs

Er is reeds een lange historiek op vlak van levenslang leren en samenwerking in de regio Westhoek. Maar een kritiek punt waar vaak naar verwezen wordt, is het onderzoek ‘Volwasseneneducatie in een rurale regio’ (HIVA, 2020). Deze studie werd uitgevoerd in opdracht van POM en maakte van een gevoel een vaststelling: het levenslang leren in de Westhoek staat onder druk. De vicieuze cirkel van dalend aanbod en deelname vereiste simpelweg een antwoord. WestWijs is een vertaling in de praktijk van een naar voor gebrachte oplossing in dit onderzoek (“het satellietenmodel”) en het uiteindelijke doel was duidelijk: de kentering maken. Het opzet van het project kan je als volgt samenvatten: meer “goeste” om te leren, door meer op maat te werken, en meer samen te werken. Maar dat doe je uiteraard niet alleen. WestWijs is nog meer dan een project vooral een partnerschap.

Het partnerschap werd vormgegeven door een breed scala aan organisaties: niet enkel de opleidingspartners uit de regio, maar ook de West-Vlaamse hogescholen, non-formele vormingspartners en sociale organisaties, alsook 4 kleine steden waren geëngageerde partner. In totaal gaven POM West-Vlaanderen en 15 projectpartners het beste van zichtzelf om werk te maken van meer leren in de Westhoek. De diversiteit in het partnerschap was één van de sterktes en zorgde ervoor dat er optimaal kon ingespeeld worden op (leer)noden in de regio en dat er beter kon toegeleid worden naar een diversiteit aan doelgroepen.

Om antwoorden te kunnen bieden op de leernoden, moet je eerst een idee hebben van de noden die er leven. Zo hebben we 26 werkgevers bevraagd om hun leerpraktijken en leernoden in kaart te brengen. Dit heeft o.a. geleid tot het lerend netwerk ‘WestWijs Connect’, met een gezamenlijk leeraanbod – een soort menukaart  – waar de betrokken werkgevers vrij op konden inschrijven. Een uniek concept waarbij de aanbieders in de Westhoek samenwerkten om te voldoen aan de leernoden van organisaties in de regio.

Om de leernoden bij de brede bevolking te capteren werden ook noden en drempels tot leren bij verenigingen in kaart gebracht. Als uitkomst hiervan is er onder meer een sprekersplatform gecreëerd ter inspiratie van verenigingen. En er werd een handleiding ontworpen die tips & tricks geeft om vormingen met je vereniging te organiseren.

Daarnaast werd er geëxperimenteerd in drie proeftuinen, gericht op kwetsbare doelgroepen. Deze trajecten focusten op levenslang leren als opstap naar werk. In de proeftuin ‘Open Ateliers’ prikkelden we de leergoesting bij werkzoekenden en niet-beroepsactieven via laagdrempelige, praktijkgerichte leermomenten. In ‘Stap per Stap’ werden langdurig zieken via de methodiek ‘supported employment’ stapsgewijs gere-integreerd op de werkvloer. Via afgebakende taken konden ze op hun tempo leren en werken in een werkplek gericht op hun talenten. In ‘Edulink’ brachten we toeleiders en opleidingsactoren dichter bij elkaar om kennis te delen in een lerend netwerk rond levenslang leren bij kwetsbare doelgroepen. We gingen aan de slag met leervragen, leerdrempels en meer, aan de hand van concrete casussen en rond specifieke doelgroepen.

Er werden ook verschillende acties opgezet op vlak van communicatie. Deze hadden twee doelen: de leergoesting triggeren bij de burger, en potentieel lerenden wegwijs maken in het aanbod of hen er bewust van maken. Zo hebben we enkele ambassadeurs geëngageerd: de WestWijzers. Zij zijn hét gezicht voor levenslang leren in de Westhoek en de verpersoonlijking dat leren leuk én waardevol is. Op onze website westwijs.be kan je hun verhalen en meer bekijken. Maar ze zijn ook vereeuwigd op een Wall of Fame, een soort beursstand, die we gebruikten om op verschillende locaties in de Westhoek passanten warm te maken om te blijven bijleren.

Al het geleverde werk was erg waardevol, maar het werk uit de proeftuinen gericht op kwetsbare doelgroepen heeft me persoonlijk wel verrast. De resultaten liggen sowieso boven verwachting, en vanuit helikopterperspectief kan je zien dat er ook duidelijke zaadjes geplant zijn die kunnen geoogst worden, in de Westhoek en daarbuiten.

Daarnaast zijn er ook bij projecten rond levenslang leren heel wat lessen te trekken. Het blijft me verbazen hoe projectwerking op zich al voor kennisdeling en uitwisseling kan zorgen. Lerende netwerken zijn erg zinvol, maar een project samen uitvoeren, geeft toch nog net wat meer kansen om opportuniteiten te zien. Zeker met zo’n breed partnerschap. De linkjes die gelegd werden tijdens de verschillende werkgroepen waren geregeld zichtbaar. En die gingen zeker niet steeds over de projectactiviteiten op zich, ook andere projecten in de Westhoek hebben hiervan de vruchten kunnen plukken.

Er wordt volop onderzocht hoe het geleverde werk, maar ook de werking kan worden verdergezet. Dit verraadt ook al enigszins dat er wel wat enthousiasme heerst over de samenwerking binnen het partnerschap, ondanks het feit dat het niet altijd evident is om te werken op die schaal. Er is reeds een visie op de toekomst, nu is het een kwestie om deze nog concreet te gieten in een actieplan. Er zijn veel initiatieven op vlak van levenslang leren en er heerst veel versnippering, zowel op vlak van aanbod als qua projecten. Alles is echter aanwezig om van WestWijs de lijm te maken die het levenslang leren in de Westhoek kan harmoniseren.